Τα αστικά δέντρα θα μπορούσαν να μειώσουν τους θανάτους από τη ζέστη κατά 40 τοις εκατό – Η βρωμιά

Νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Το Lancet διαπίστωσε ότι η αύξηση της κάλυψης των δέντρων στις ευρωπαϊκές πόλεις στο 30% θα μπορούσε να μειώσει τους πρόωρους θανάτους από τις αστικές θερμικές νησίδες κατά 40%.

Επί του παρόντος, ο μέσος θόλος δέντρων στις πόλεις σε όλη την ήπειρο είναι περίπου 15 τοις εκατό. Η αύξηση της κάλυψης των δέντρων στο 30% θα δρόσιζε τις πόλεις κατά 0,7°F (0,4°C) – δείχνοντας ότι ακόμη και φαινομενικά μικρές μειώσεις στις θερμοκρασίες του καλοκαιριού θα μπορούσαν να σώσουν πολλές ζωές.

Η κλιματική κρίση αύξησε τις θερμοκρασίες σε όλη την Ευρώπη και οδήγησε σε πιο επικίνδυνους καύσωνες. Πέρυσι, η ήπειρος γνώρισε το πιο ζεστό καλοκαίρι και τη δεύτερη θερμότερη χρονιά συνολικά, γεγονός που αύξησε μόνο τις επιπτώσεις των αστικών θερμικών νησιών.

Οι θερμικές νησίδες σχηματίζονται σε αστικά περιβάλλοντα που αποτελούνται από σκοτεινά, απορροφητικά υλικά όπως άσφαλτος, σκυρόδεμα και στέγες καλυμμένες με πίσσα. Αυτά τα νησιά βρίσκονται επίσης σε περιοχές όπου υπάρχει υψηλή πυκνότητα πληθυσμού, πράγμα που σημαίνει μεγάλος αριθμός κλιματιστικών που διώχνουν τη θερμότητα και έλλειψη δέντρων και φυτών.

Τα αστικά νησιά θερμότητας «εντείνουν τις δυσμενείς επιπτώσεις των υψηλών θερμοκρασιών στην υγεία», γράφουν οι ερευνητές, ιδιαίτερα για τους ευάλωτους στη ζέστη πληθυσμούς όπως οι ηλικιωμένοι και εκείνοι που δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τον κλιματισμό.

Και αυτό επιβεβαιώνεται από προηγούμενες έρευνες. Σε ένα μελέτη των West Midlands, Ηνωμένο Βασίλειο όπως αναφέρουν οι συγγραφείς, «οι αστικές θερμικές νησίδες εκτιμάται ότι συνέβαλαν περίπου στο 50 τοις εκατό της συνολικής θνησιμότητας που σχετίζεται με τη ζέστη κατά τη διάρκεια ενός κύματος καύσωνα του 2003».

«Γνωρίζουμε ήδη ότι οι υψηλές θερμοκρασίες στα αστικά περιβάλλοντα συνδέονται με αρνητικά αποτελέσματα για την υγεία, όπως καρδιοαναπνευστική ανεπάρκεια, εισαγωγή στο νοσοκομείο και πρόωρο θάνατο», εξήγησε η επικεφαλής συγγραφέας Tamar Iungman. Ινστιτούτο για την Παγκόσμια Υγεία στη Βαρκελώνη της Ισπανίας. Και οι υψηλότερες θερμοκρασίες και οι πιο θανατηφόρες θερμικές νησίδες θα οδηγήσουν σε ακόμη «μεγαλύτερη επιβάρυνση των υπηρεσιών υγείας μας την επόμενη δεκαετία».

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από το 2015, την τελευταία μελέτη πληθυσμού σε ολόκληρη την ήπειρο, για να υπολογίσουν τα ποσοστά θνησιμότητας το καλοκαίρι 57 εκατομμυρίων Ευρωπαίων σε 93 πόλεις, ηλικίας 20 ετών και άνω. Από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο του 2015, οι πόλεις ήταν 2,7°F (1,5°C) θερμότερες κατά μέσο όρο από τις γύρω αγροτικές περιοχές.

Οι ερευνητές εξέτασαν αρχικά μια σειρά από στρατηγικές για τη μείωση των θερμικών νησίδων. Η πλειοψηφία είναι λύσεις που σχεδιάζουν και σχεδιάζουν οι αρχιτέκτονες τοπίου:

• Πράσινες στέγες και τοίχοι
• Ανοιχτόχρωμες στέγες κτιρίων, τοίχοι και επιστρώσεις τοπίου
• Αντικατάσταση αδιαπέραστων επιφανειών με φυτά και εδάφη
• Αυξημένη κάλυψη δέντρων

Αλλά για αυτή τη μελέτη, οι ερευνητές αποφάσισαν να ακονίσουν τα δέντρα. Υποστηρίζουν ότι «η φύτευση αστικών δέντρων προσφέρει μια σημαντική ευκαιρία για τον μετριασμό των υψηλών θερμοκρασιών και, σε σύγκριση με άλλες στρατηγικές, είναι σχετικά απλή και οικονομικά αποδοτική στην εφαρμογή».

Τα δέντρα είναι γνωστό ότι δροσίζουν τις πόλεις – μέσω της σκιάς που παρέχουν και των υδρατμών που απελευθερώνουν διαπνοή. Μια μελέτη που αναφέρθηκε από τους ερευνητές διαπίστωσε ότι σε 600 πόλεις τα δέντρα δροσίζουν τις αστικές γειτονιές κατά μέσο όρο 1,8°F (1,1°C) — και έως και 5,2°F (2,9°C).

Άλλες μελέτες έχουν υποστηρίξει τον στόχο του 30 τοις εκατό του θόλου δέντρων, γι‘ αυτό και πολλές πόλεις το έχουν θέσει ως στόχο πολιτικής. «Προηγούμενες επιδημιολογικές μελέτες έχουν προτείνει οφέλη για την υγεία που σχετίζονται με την κάλυψη των δέντρων τουλάχιστον 30%, συμπεριλαμβανομένων μειωμένων πιθανοτήτων περιστατικού ψυχολογικής δυσφορίας και μη μεταδοτικών ασθενειών, όπως ο διαβήτης, η υπέρταση και οι καρδιαγγειακές παθήσεις».

Τα δέντρα έχουν άλλα συν-πλεονεκτήματα: μπορούν να μειώσουν την ατμοσφαιρική και ηχορύπανση και να αυξήσουν τη βιοποικιλότητα. Άσκηση σε χώρους πρασίνου έχει συνδεθεί με καλύτερα αποτελέσματα για την υγεία από την απλή άσκηση σε γυμναστήριο. Και μόνο το να περνάς χρόνο σε χώρους γεμάτους δέντρα προσφέρει σημαντικά οφέλη για την ψυχική υγεία και ευεξία.

Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι αν συναντηθούν οι ηγέτες των ευρωπαϊκών πόλεων Συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και εξασφάλισαν ότι όλοι οι πληθυσμοί τους ζούσαν σε απόσταση 1.000 ποδιών (300 μέτρα) από έναν χώρο πρασίνου, 20 θάνατοι ανά 100.000 άτομα θα μπορούσαν να αποφευχθούν κάθε χρόνο. Αυτό δείχνει τη σημασία της δίκαιης κατανομής των δέντρων σε όλες τις γειτονιές και την εστίαση σε ιστορικά περιθωριοποιημένες και υποεξυπηρετούμενες κοινότητες με χαμηλότερα δέντρα.

Σύμφωνα με Το Lancet μελέτη, οι πόλεις με τον υψηλότερο αριθμό θανάτων που μπορούν να αποδοθούν σε αστικά νησιά θερμότητας ήταν στη «νότια και ανατολική Ευρώπη, ιδιαίτερα στην Ισπανία, την Ιταλία, την Ουγγαρία, την Κροατία και τη Ρουμανία», ενώ οι χαμηλότερες εντοπίστηκαν στη «βόρεια Ευρώπη συμπεριλαμβανομένων Σουηδία, Εσθονία, Ηνωμένο Βασίλειο και βόρεια Γαλλία».

Οι περισσότερες από τις πόλεις με τις χειρότερες θερμικές νησίδες ήταν και οι πιο πυκνοκατοικημένες. Επικίνδυνες θερμικές νησίδες βρέθηκαν στο Παρίσι της Γαλλίας. Θεσσαλονίκη και Αθήνα, Ελλάδα. Μπιλμπάο, Ισπανία; και Βρυξέλλες, Βέλγιο. Αυτές οι πόλεις έχουν πληθυσμιακή πυκνότητα που κυμαίνεται από 7.272 έως 21.462 άτομα ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο.

Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι οι πυκνότερες πόλεις με χαμηλότερο από το μέσο όρο στέγαση μπορούν επομένως να δουν ακόμη μεγαλύτερα οφέλη από την αύξηση της κάλυψης των δέντρων τους από άλλες πόλεις. Το ζήτημα είναι να βρεθούν τρόποι για να ανακαινιστούν αυτές οι πόλεις για να προσθέσουν περισσότερα δέντρα – μια πρόκληση που μπορούν να αντιμετωπίσουν οι αρχιτέκτονες τοπίου προσθέτοντας νέα πάρκα, χώρους αναψυχής, πράσινες στέγες και πράσινους δρόμους.

Οι πρόωροι θάνατοι που μπορούν να αποδοθούν σε υψηλότερες αστικές θερμοκρασίες ποικίλλουν επίσης πολύ μεταξύ των πόλεων. Για παράδειγμα, δεν υπήρξαν θάνατοι από τη ζέστη του καλοκαιριού στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας, αλλά 32 πρόωροι θάνατοι ανά 100.000 άτομα στο Κλουζ-Ναπόκα της Ρουμανίας, Το Lancet σημειώσεις.

Τα δέντρα βρέθηκαν επίσης να μειώνουν σημαντικά τις επιπτώσεις των θερμικών νησίδων κατά τη διάρκεια της ημέρας, επειδή παρέχουν σκιά μαζί με την διαπνοή. Αλλά τη νύχτα, «το αστικό φαράγγι (δηλαδή, η γεωμετρία που σχηματίζεται από έναν δρόμο της πόλης και τα πλευρικά του κτίρια) καθορίζει πιο έντονα τα αποτελέσματα της αστικής θερμικής νησίδας».

«Η νυχτερινή ένταση του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας είναι κατά μέσο όρο τριπλάσια από την ένταση της ημέρας. Ως εκ τούτου, οι στρατηγικές αστικής πράσινης υποδομής πρέπει να συνοδεύονται από άλλες παρεμβάσεις —ειδικά αυτές που μειώνουν τις επιπτώσεις της αστικής θερμικής νησίδας κατά τη διάρκεια της νύχτας— για να επιτευχθούν οφέλη για την υγεία, όπως η αλλαγή των υλικών της επιφάνειας του εδάφους (π.χ. από άσφαλτο σε γρανίτη) και δομικές παρεμβάσεις που αλλάζουν ο παράγοντας προβολής του ουρανού (δηλαδή, το κλάσμα του ορατού ουρανού σε σχέση με τη γεωμετρία του δρόμου και την πυκνότητα του κτιρίου)», γράφουν οι ερευνητές.

Η ανάλυση των ερευνητών βασίζεται σε μια «χονδρική χωρική ανάλυση» (1.600 πόδια επί τετράγωνα 1.600 πόδια), επομένως δεν είναι ακριβής. Οι ερευνητές σημειώνουν επίσης ότι τα δεδομένα για τα ποσοστά διαπνοής των αστικών δέντρων είναι δύσκολο να μετρηθούν σε κλίμακα πόλης. Τα ποσοστά διαπνοής των τυπικών αστικών δέντρων μπορεί να είναι πιο περιορισμένα από τα δέντρα σε μεγάλα πάρκα ή στα προάστια, επειδή «συχνά εκτίθενται σε σκληρές συνθήκες (στρωμένα εδάφη, ατμοσφαιρική ρύπανση). Οι ερευνητές επίσης δεν έλαβαν υπόψη τον τρόπο με τον οποίο οι ρυθμοί διαπνοής ή η σκιά που δημιουργείται διαφέρουν ανάλογα με το μέγεθος του δέντρου ή το είδος. Και δεν υπήρξε καμία συζήτηση για το πώς τα υδάτινα σώματα και τα χαρακτηριστικά των πόλεων θα μπορούσαν να βοηθήσουν περαιτέρω τις κοινότητες να δροσιστούν.